در تجارت بينالمللي، حملونقل كالا از طريق شركتهاي واسطهاي صورت ميپذيرد. اين شركتها بر حسب وظايفي كه بر عهده ميگيرند به دو دسته فورواردر (Forwarder) و كرير (Carrier) تقسيمبندي ميشوند. در اين مقاله به فعاليت شركتهاي كريري، وظايف و حقوق آنها و اينكه چه تفاوتي با شركتهاي فورواردر دارند ميپردازيم. همچنان با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه شويد.
كرير (Carrier) چيست؟
واژه كرير در لغت به معناي حملكننده يا حامل است. در بازرگاني بينالمللي كرير به شخص حقيقي يا حقوقي اطلاق ميشود كه وظيفه آن حملونقل فيزيكي كالا است. مؤسساتي نظير شركتهاي كشتيراني، راهآهن، هواپيمايي و حملونقل جادهاي نمونه بارز كرير هستند.
فعاليت كريري چيست؟
در دائرهالمعارف بازرگاني بينالملل فعاليت كريري به اين صورت تعريف شده است:
«عبارت است از تصدي بلافصل جابجايي كالا از كشوري به كشور ديگر، با بهرهگيري از وسايل حمل بر اساس قرارداد حمل.»
به عبارتي ديگر فعاليت كريري يعني كالا را از مبدأ آن به كشور ديگري مطابق قرارداد حمل و رعايت قوانين و مقررات حاكم بر آن از طريق يكي از روشهاي حمل جابهجا كرد.
شركتهاي كريري
شركتهاي كرير در واقع يك شركت حملونقل بينالمللي است كه معمولاً وسايل نقليه دارند و يا طي قراردادي وسايل نقليه ديگران را اجاره كرده و با مسئوليت و نام خود كالا را بارگيري و حمل مينمايند. در ايران شركتهاي كرير زمينه فعاليت اين شركتها در حملونقل بينالمللي زميني است.
معمولاً شركتهاي كريري به غير از حمل ساده طرف قرارداد فرستنده نيستند و حوزه اختيارات و وظايف آنها طبق كنوانسيونهاي بينالمللي و نيز قوانين داخلي هر كشور تعريف شده و مشخص است.
هر چه شعبات، توان مالي، تعداد وسايل نقليه فعال و نيز كارمندان مجرب و با سابقه در يك شركت كريري بيشتر باشد، شركت معتبرتر و قدرتمندتري جهت انجام فعاليت در زمينه حملونقل بينالمللي خواهد بود.
تفاوت فعاليت كريري با فورواردري
در اينجا سؤالي كه مطرح ميشود اين است كه فرق شركتي با فعاليت كريري با شركت حملونقل فورواردر چيست؟ در واقع وظيفه اصلي هر دو اين شركتها مشخصاً حمل كالا از كشوري به كشوري ديگر در ازاي دريافت پول است. اما مسئوليتهاي شركتهاي كريري بيشتر از فورواردري است. زيرا فورواردرها كه به آنها كارگزار نيز گفته ميشود در حقيقت واسطههايي هستند كه بين متصدي باربري و فرستنده يا گيرنده كالا قرار ميگيرند و شرايط و ترتيبات حمل كالا را فراهم ميآورند؛ ولي هيچ مسئوليتي در برابر حمل فيزيكي كالا ندارند. ولي در مقابل كرير حملكننده قانوني كالا بوده و بر اساس قراردادي كه با فرستنده كالا دارد تمام مسئوليت حمل فيزيكي كالا بر عهده گرفته است.
به عبارتي ديگر فورواردر شركت يا شخص متخصص در زمينه حملونقل است كه نحوه حمل كالا را با استفاده از شيوههاي مختلف حمل مركب برنامهريزي كرده و اقدام به تهيه اسناد و انجام ديگر تشريفات اداري مينمايد. اما كرير به نوعي حملكننده كالا نيز هست.
مسئوليتهاي شركت كريري
۱. پرداخت كرايه راننده و حق توقف
۲. قبول كردن و انجام كليه مسئوليتهاي عنوان شده در كنوانسيون .C.M.R در رابطه با هر گونه تأخير، آسيبديدگي يا مفقود شدن كالا و نيز تعهد بر پرداخت غرامت طبق قرارداد يا كنوانسيون
۳. دقت در تائيد شدن روي ته قبضهاي كارنهتير به وسيله مقامات گمركي بين راهي و مقصد و نيز تحويل لاشه كارنهتير به اتاق بازرگاني و صنايع و معادن در مهلت مقرر
۴. رعايت تمامي دستورالعملها و آييننامههاي مربوط به فعاليتهاي كريري مصوب شده
۵. اطلاع از قوانين مربوط به رفتوآمد كاميونها در كشورهاي مسير و اعلام به رانندگان
۶. راهنمايي و آموزش رانندگان در اجراي درست حملونقل بينالمللي كالا مطابق با دستورالعملهاي ابلاغي
۷. در صورت حمل كالا به صحابت كارنهتير قبول تمامي مسئوليتهاي موجود در كنوانسيون TR و ضمايم مرتبط با آن
۸. دقت در انتخاب راننده و مراقبت از حسن رفتار او و ديگر عوامل و در صورت احراز تخلف همكاري با ارگانهاي ذيربط قانوني
وظايف شركت كريري
– انعقاد قرارداد حمل و صدور بارنامه
– تهيه اسناد لازم جهت حمل كالا نظير كارنهتير، كارنه دو پاساژ، بيمهنامه، ويزا و غيره
– امانتگذاري ضمانتهاي لازم به ارگانها جهت اخذ اسناد لازم
– تحويل كالا از فورواردر يا فرستنده و نظارت بر بارگيري در كاميون از حيث منطبق بودن با مندرجات اسناد حمل
– ارائه مدارك كالا به گمركات مربوطه از مبدأ تا مقصد و حفاظت از سالم ماندن پلمپهاي گمركي
– تحويل كالا به گيرنده در مكانهاي معين و اجازه داده شده مقامات گمرك
– رعايت مدت زمان حمل كالاي ترانزيتي و مسير تعيين شده توسط مقامات گمركي
– رعايت مسير و مدت زمان حمل بر اساس قرارداد حمل
– نظارت بر تخليه يا تخليه كالا، شمارش كالا و امضا اسناد اضافه، كسر يا آسيبديدگي
– دقت در تحويل كالا به مقصد و دريافت گواهيهاي لازم
حقوق شركت كريري
مطابق قوانين بينالمللي شركتهاي حملونقل با فعاليت كريري هم چنان كه وظايف و مسئوليتهايي دارند، حقوق مشخصي نيز دارا بوده كه به شرح زير هستند:
– مسئوليت كريري در پرداخت غرامت فقط بر اساس موارد عنوان شده در كنوانسيون C.R.M است و به شرطي رعايت خواهد كرد كه مفاد كنوانسيون توسط فرستند و گيرنده نيز مراعات شود.
– در صورت بروز حادثهاي خارج از محدوده اختيارات كريري كه سبب عدم اجراي تعهد شود، كرير از پرداخت غرامت مصون خواهد بود.
– كرير در قبال مغايرت محتويات درون بستهبنديهاي آكبند و يا كانتينرهايي پلمپ شمارهداري كه به همان شكلي كه از فرستنده دريافت شده به مقصد تحويل داده خواهد شد، ندارد.
– چنانچه فرستنده با اظهار نظري خلاف واقعيت در مورد كميت و كيفيت كالا موجبات ضرر و يا انجام هزينههاي اضافي و غيرعادي براي كرير به وجود آورد، بايد آن را جبران كند.
– كرير ميتواند تا زماني كرايه و هزينههاي مربوطه را دريافت نكرده، اجازه دخل و تصرف كالا را به صاحبش ندهد.
– در صورتي كه كاميون بيش از زمان مقرر منتظر بارگيري يا تخليه شود، مشتري حقوق توقف را بايد پرداخت كند.