شركت سپاهان همراه

منظور از رسوب كالا چيست؟

براي دستيابي به يك تعريف مشخص از رسوب كالا در گمركات مي توان دو ديدگاه مختلف در اين زمينه را مورد بررسي قرار داد:

در ديدگاه اول؛ هر كالايي كه به تازگي وارد گمرك شده باشد و يا مدت زماني است كه در بنادر، مناطق آزاد، مناطق ويژه و اماكن گمركي وجود دارد، جزئي از كالاهاي رسوبي محسوب مي شود، در خصوص ديدگاه اول بايد گفت به اين بخش از كالاها، موجودي گمركات نيز گفته مي شود و لزوما همه آنها كالاهاي رسوبي نخواهند بود.

اما در ديدگاه دوم كالاهاي رسوبي در گمركات تنها به كالاهايي گفته مي شود كه به هر دليلي امكان اظهار به گمرك و ترخيص از آن را پيدا نكرده اند، از نظر گمرك نيز ديدگاه دوم يعني كالاهاي ترخيص نشده را مي‌توان به عنوان كالاهاي دپو شده و يا كالاهاي رسوب شده دانست. لازم به ذكر است ماندن كالا در گمركات ضربه سنگيني را به اقتصاد كشور وارد مي كند چرا كه از ورود كالا در زمان مشخص و مورد نياز آن جلوگيري شده است، نمونه بارز آن هم مواد اوليه پوشك بچه، دستمال كاغذي، لوازم التحرير، كاغذ و… بوه است.

دلايل رسوب كالا در گمركات

مي توان گفت تعدد بخشنامه ها و مصوبات مربوط به گمركات يكي از دلايلي است كه باعث رسوب برخي از كالاها در گمركات كشور شده است، زيرا اين دستورالعمل ها موجب سردرگمي تمامي بخش هاي فعال در اين حوزه شده اند. تصميمات متعدد در اين زمينه موجب شده است كه به نقل از رئيس اتاق بازرگاني تهران، حدود ۷ ميليون تن كالا در بنادر كشور رسوب كند. از دلايل مهم ديگر در خصوص رسوب كالا در گمركات بي توجهي واردكنندگان به مصوبات دولت و واردات كالاهايي است كه جزو كالاهاي ممنوعه دولتي به شمار مي روند. بخشي از كالا‌ها نيز به خاطر ترانزيت به كشور ديگر در بنادر كشورمان باقي مانده اند. همچنين برخي ديگر از كالاهاي رسوب شده نيز مي بايست به منظور ترخيص از گمركات از دستگاه ‌هاي فني مربوطه مجوزهايي همچون مجوز سازمان ملي استاندارد، وزارت بهداشت و… بگيرند و تا زماني كه موفق به دريافت اين مجوزها نشده اند امكان ترخيص كالاي خود را نخواهند داشت.

اين امكان نيز وجود دارد كه متقاضي يا واردكننده كالا، منابع مالي مورد نياز براي ترخيص كالا را نداشته باشد. همچنين چنانچه كالا وارد كشور شده باشد اما فعال اقتصادي، ارز آن را به دلايلي پرداخت نكرده و در انتظار تأمين ارز از روش هاي دولتي و يا آزاد است در اين صورت امكان ترخيص كالا فراهم نمي‌شود. ازدلايل ديگر رسوب كالا در گمركات نيز به عدم توانايي صاحب كالا در پرداخت حقوق ورودي و كامل نبودن اسناد و مدارك مربوط به ترخيص كالا مربوط مي‌شود. اين درحالي است كه مطابق با قانون براي ترخيص كالا تمامي تشريفات گمركي مي بايست به طور كامل انجام شوند.

راهكارهاي جلوگيري از رسوب كالا

واردكنندگان كالا، طولاني بودن صف واردات به كشور و روند كند رسيدگي به پرونده ها را باعث رسوب كالا مي دانند كه در نتيجه آن، زمان ترخيص كالاها در كمرگات افزايش مي يابد. اين مساله باعث شده تا واحد هاي توليدي كشور نيز با كمبود مواد اوليه رو به رو شده و به ناچار خطوط توليد‌شان را تعطيل نمايند. به دنبال اين انتقاد، اخيرا رئيس كل گمرك ايران دستورالعملي را به منظور تسهيل روند واردات مواد اوليه و كالاهاي اساسي ابلاغ كرده است تا مشكل رسوب كالا در گمركات را تا حد زيادي كاهش دهد.

طبق دستورالعمل ابلاغ شده توسط رئيس كل گمرك ايران ساعات اداري كليه دستگاه ‌هاي اجرايي در گمركات كشور براساس ۶ روز هفته تنظيم شده است و كارمندان گمرك مي بايست ۶ روز هفته را در محل كار خود حاضر شوند و هرگونه تعطيلي و برقراري شيفت كاري در روزهاي پنج‌ شنبه خلاف قوانين خواهد بود. بند ديگر اين بخشنامه نيز به مواردي اشاره مي كند كه كالاي واحد هاي توليدي به دفعات متعدد از يك فروشنده خريداري شده و توسط آزمايش هاي مربوطه صحت مندرجات اسناد و اظهارنامه تاييد شده است، در اين صورت با موافقت مدير يا معاون امور گمركي ذي ‌ربط واردات و ترخيص آن كالا بدون ارسال مجدد به آزمايشگاه جهت تعيين ماهيت امكان پذير است كه البته اين بند شامل كالاهايي كه بايد استاندارد اجباري دريافت نمايند نخواهد شد. همچنين در اين بخشنامه به تسريع روند تشريفات گمركي و ترخيص كالا در خصوص كالاهاي اساسي، نهاده‌ هاي كشاورزي و كالاهاي وارداتي واحدهاي توليدي و قطعه ‌سازان تاكيد شده است به طوري كه در اولويت گمركات سراسر كشور قرار گرفته اند. پذيرش ضمانت ‌هاي تجميعي كه توسط بانك عامل براي يك گمرك صادر مي‌شود، نيز در اين بخشنامه بلامانع شده است.

در گزارش ديگري نيز سازمان گمرك كشور به همراه وزارت صمت (وزارت صنعت، معدن و تجارت) طي فراخواني به تمامي واردكنندگان كالا كه در خصوص ثبت سفارش با مشكل روبه رو شده اند، اعلام كرده اند كه از اين پس مي‌توانند مسائل و مشكلات موجود در اين زمينه را به گمرك و وزارت صمت اطلاع دهند. علاوه بر اين طبق اين گزارش براي جلوگيري از رسوب كالا در گمركات با دستور مستقيم رئيس جمهوري برنامه ويژه ‌اي در نظر گرفته شده است. به طور مثال براي كالا‌هاي ضروري نظير گوشت به سرعت و ظرف مدت يك ساعت تشريفات سيستمي آن انجام شده و كالا به درب خروج هدايت خواهد شد. اين نوع كالا‌ها بدون ارزيابي مستقيما به مسير سبز كه ساده ‌ترين فرآيند‌ قانوني ترخيص كالاست ارجاع خواهند شد. به همين منظور مطابق با دستور رئيس جمهور تمامي سازمان هاي درگير در اين فرآيند، موظفند خواهند بود كه همزمان با تخليه و حمل كالا و قبل از اظهار آن ، اقدام به نمونه برداري كالا و ارائه مجوز‌هاي قانوني لازم كنند تا به اين ترتيب كالا بدون هيچ گونه تاخيري موفق به ترخيص شود.

در ادامه برخي ديگر از راهكارهاي پيشنهادي بسيار مهم از سوي وزارت اقتصاد در راستاي كاهش رسوب در بنادر و گمركات كشور معرفي خواهند شد.

• وزارت صنعت، معدن و تجارت مي تواند براي آن دسته از كالاهايي كه با وجود رسوب در گمركات تا به حال نتوانسته اند مجوز ثبت سفارش را دريافت نمايند، مجوز صادر نمايد.
• در صورتي كه با گواهي بانك عامل، ارز كالايي تامين شده و مشكل مالكيت ندارد ، اجازه ترخيص قطعي آن صادر شود.
• اقلام اظهار شده به گمرك، بدون نياز به اصلاح مجوز ثبت سفارش طبق رديف تعرفه استنباطي گمرك، ترخيص شوند.
• چنانچه كالايي در مهلت مقرر ثبت سفارش به كشور وارد شود، پيشنهاد مي شود مهلت مندرج در مجوزهاي ثبت سفارش آن افزايش يابد تا نيازي به تمديد آن نباشد.
• قبل از اظهار كالاها و مثلاً در زمان تخليه در بنادر يا اماكن گمركي ديگر مي توان تمهيدات لازم در جهت نمونه برداري از آنها و ارائه مجوزهاي قانوني را انجام داد تا روند ترخيص كالا سرعت بگيرد.
• دارو و به طور كلي محصولات دارويي را مي توان با حداقل اسناد و زير نظر مستقيم وزارت بهداشت يا سازمان غذا و دارو ترخيص كرد.
• براي آن دسته از واردكنندگاني كه مشكل تامين مالي دارند مي توان بخشي از كالاهاي اظهار شده آنها را به علت بدهي در گمرك نگه داشت و به مابقي آن اجازه ترخيص داد.