در حالي كه سرمايه گذاران جهاني پس از بحران مالي جهاني در سال ۲۰۰۸، سرمايه هاي خود را از دبي بيرون كشيدند، جامعه تجارت ايران، سپرده هاي خود را در بانك هاي مشاغل دبي حفظ كرد و به سرمايه گذاري در بازار املاك و مستغلات دبي ادامه داد. علاوه بر اين تجار ايراني از بنادر دبي براي انجام صادرات خود استفاده مي كردند، چرا كه تحريم ها دسترسي مستقيم ايران به بازارهاي جهاني را محدود كرده بود. در واقع سرمايه گذاران و تجار ايراني، به دليل تشديد تحريم ها، دبي را به عنوان كانال مهمي براي اتصال به اقتصاد جهاني انتخاب كرده بودند. اما تلاش دولت هاي آمريكايي براي ايجاد يك كارزار تحريم هاي چند جانبه عليه ايران سرانجام توانست حضور ايران را در اقتصاد امارات و دبي محدود سازد، زيرا آنها به دنبال منزوي كردن ايران از نظر اقتصادي بودند و به همين منظور مقامات ايالات متحده براي ديدار با بانك ها و شركت ها و متقاعد ساختن آنها مرتب به امارات و دبي سفر مي كردند و در آخر توانستند آنها را از فعاليت هاي تجاري با ايران منصرف كنند. مقامات امارات نيز به جاي مقاومت در برابر مداخلات آمريكا در حاكميت اقتصادي كشورشان، طبق سياست هاي جديد، دبي را وادار كردند تا درهاي خود را به روي تجارت با ايرانيان ببندد. از اين رو چندين سال است كه با بالا گرفتن تنشها ميان ايران و عربستان صعودي و محدود شدن سرمايهگذاري ايران در امارات، بازرگانان ايراني سرمايههايشان را از امارات متحده عربي به سمت كشورهاي ديگر نظير تركيه برده اند.
اما آخرين خبرها در خصوص وضعيت جديد تجاري ايران و امارات و دبي چيست؟ در ادامه اين مقاله به اين موضوع خواهيم پرداخت.
-
تاريخچه روابط تجاري ايران و امارات
-
اهميت روابط تجاري ايران براي امارات
-
وضعيت جديد تجاري ايران و امارات و دبي
-
پيش بيني روابط ايران و امارات متحده عربي
اگر نگاهي مختصر به تاريخچه تجارت بين المللي ايران بياندازيم، خواهيم ديد كه از ديرباز تاكنون كشورهايي نظير چين، امارات متحده عربي، عراق و تركيه به عنوان چهار شريك مهم تجاري ايران به شمار مي آمدند.
براي مثال يكي از آمارهاي گمركي نشان مي دهد كه در سال ۲۰۱۵ حدود سه هزار و ۷۷۴ قلم كالا به ارزش بيش از ۱۱ ميليارد دلار از امارات به كشور ايران وارد شده است. همچنين خوب است بدانيد كه در سال ۲۰۱۶، نماي وضعيت تجارت ايران و امارات نشان مي داد كه امارات به عنوان بزرگ ترين شركاي تجاري ايران بوده و حتي سطح روابط بين دو كشور نيز در آن سالها روند افزايشي داشته است. كشور ما در سالهاي تحريم همواره تلاش كرده تا از كشور امارات و دبي به عنوان بندرگاهي براي ورود كالاهاي ديگر كشورها به خود استفاده كند و به اين ترتيب بسياري از كالاها از طريق امارات به ايران صادرات مجدد ميشدند. از سوي ديگر ايران نيز توانسته بود صادرات خوبي به اين كشور داشته باشد و امارات نيز به يكي از مقاصد مهم صادراتي توليدكنندگان ايراني تبديل شده بود.
اما با توجه به آمارهاي اخير منتشر شده از سوي گمركات كشور، صادرات فروردين ماه ايران به امارات متحده عربي بين چهار كشور هدف صادراتي مذكور، بيشترين كاهش را داشته و صادرات ۲۳۱ ميليون دلاري ايران به اين كشور با افتي ۵۸ درصدي رو به رو بوده است. علاوه بر اين با تنش هاي سياسي رخ داده ميان ايران و عربستان، بيشتر از گذشته شاهد كمرنگ شدن روابط تجاري ايران با امارات بوده ايم و سهم امارات از تجارت ۳۰ ميليارد دلاري ايران باز هم كاسته شده است. حال بايد ببينيم با توجه به خبرهاي تازه، احياي روابط ميان اين دو كشور تا سال ۲۰۲۰ تا چه ميزان جدي خواهد بود.
بر اساس آمارهاي به دست آمده از سال ۱۳۹۳ تا كنون بيش از ۵۰۰ هزار ايراني در كل امارات و حدود ۳۰۰ هزار ايراني نيز در دبي زندگي ميكنند كه مديريت هزاران شركت بزرگ و كوچك در امارات متحده عربي توسط اين جمعيت صورت مي گيرد. اين موضوع خود به عنوان واسطه بسيار مهمي ميان ايران و امارات به شمار ميرود و منجر به رونق روابط تجاري ميان اين دو كشور مي شود.
از سوي ديگر، تصوير تجارت ايران با ۱۴ كشور همسايه نيز كه در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ توسط معاونت بررسيهاي اقتصادي اتاق تهران منتشر گرديد نشان مي دهد كه از ميان ۱۴ كشور همسايه ايران، امارات پس از عراق، مقصد بيشترين ارزش كالاهاي صادراتي ايران محسوب مي شده است. پسته، زعفران، فرش، هندوانه، كفپوشها، مس، محصولات نيمه تمام آهن، قير نفت و … از اقلام عمده ايراني است كه به امارات متحده عربي صادر مي گرديد. اما با محدود شدن ارتباطات ميان اين دو كشور، حجم مبادلات اين كالاها نيز به شيخ نشينان عرب كاهش يافته است.
مطابق با آخرين خبرهاي به دست آمده، قرار است در آينده نزديك شاهد تغيير سياست خارجي امارات در برابر ايران و ايجاد فصل جديد تجارت ميان امارات متحده عربي و كشورمان باشيم. در واقع نشست هاي محرمانه اي كه ميان مقامات ابوظبي صورت گرفته است حاكي از تجديد نظر كلي آنها در سياست خارجي كشورشان به ويژه در مقابل ايران است. علاوه بر اين نشانه هاي جديد ديگر نيز وجود دارد كه احتمال ترميم روابط تجاري دبي با ايران را افزايش مي دهد. براي مثال عبدالقادر فقيهي، رئيس شوراي بازرگانان ايراني در دبي، در يكي از مصاحبه هاي اخير خود، از بازگشايي فضاي جديدي براي تجارت بين ايران و امارات خبر داده است. گرچه هنوز اين صحبت ها در مراحل اوليه خود باقي مانده ، اما طبق صحبت هاي فقيهي، حاكمان امارات پذيرفته اند كه به ايرانيان سرمايه داري كه قصد تجارت مشروع با امارات دارند، ويزاي تجاري اعطا كنند و بانك ها نيز با دستور مقامات دبي حساب هاي آنها را باز نمايند.
طبق اظهارات نايب رئيس دوم اتاق مشترك ايران و امارات متحده عربي در خصوص آغاز فصل جديد تجاري ايران و اماراتيها، شاكري به تجديد نظر امارات متحده عربي در مبادلات تجاري و اقتصادياش و بهبود شرايط تا پايان سال ۲۰۱۹ اشاره كرد و البته آن را مستلزم بهبود شرايط بينالمللي دانست. بنابراين در صورتي كه وضعيت سياسي منطقه به يك روند آرام دست يابد مي توان پيش بيني كرد كه قطعا چشمانداز مطلوبي پيش روي كشورمان خواهد بود. عرفان شاكري همچنين از تلاش اتاق بازرگاني مشترك ايران و امارات متحده عربي جهت حفظ روابط موجود و به امضا رسيدن چندين تفاهم نامه ميان اماراتي ها و كشورمان خبر داد.
وي افزود: «به هر حال با ورود اماراتيها به ايران ميتوان به چشمانداز تجاري تا پايان سال ۹۸ خوشبين شد. ما نمايندگان بخشخصوصي نيز با همكاري رايزنهاي اقتصادي سعي داريم تا چالشهاي پيش روي تجار ايراني را برطرف سازيم و به گسترش روابط اقدام كنيم.»
به گفته نايب رئيس دوم اتاق مشترك ايران و امارات متحده عربي در صورتي كه روابط تجاري ميان ايران و امارات احيا شود، ميتوان صادرات كالاهايي نظير فرش، زعفران، پسته و ديگر كالاي غيرنفتي را به اين كشور دو برابر كرد. به اين ترتيب اميد است كه در آينده نزديك بتوانيم از پتانسيل اين دو كشور به خوبي بهرهمند شويم.
منبع: برگرفته از سايت تجارت نيوز