گسترش تجارت جهاني چنان رشدي داشته كه ديگر هيچ كشوري نمي‌تواند خود را بي‌نياز از آن دانسته و خودكفايي مطلق داشته باشد. اين گسترش رقابت را بيشتر و البته بازار دادوستد خارجي را نيز پيچيده‌تر كرده است. لذا مبادله كالا ديگر مانند بازارهاي سنتي فقط شامل خريدار و فروشنده نبوده و افراد و شركت‌هاي ديگري نيز به امر واردات و صادرات كالا وارد شده و دخيل هستند.
در اين راستا به منظور كنترل و بازرسي كالا در تجارت بين‌المللي شركت‌هاي بازرسي كالا به وجود آمدند. وظيفه اصلي اين شركت‌ها بررسي و نظارت بر كيفيت و كميت كالاهاي وارداتي و صادراتي و صدور گواهينامههاي مربوطه است. شرح وظايف، تعهدات و مسئوليت‌هاي شركت‌هاي بازرسي كالا در تجارت تا حد زيادي در قوانين سازمان‌هاي بين‌المللي آمده است. در اين مطلب به بررسي اين وظايف بر اساس قوانين ايران مي‌پردازيم. همچنان با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه باشيد.
اهميت بازرسي كالا در تجارت بين‌المللي
اطمينان از كيفيت و مرغوبيت كالا وارداتي و صادراتي، همواره دغدغه اصلي تجار و ديگر فعالان بخش بازرگاني و از همه مهم‌تر مسئولين كشورهاي مقصد بوده است.
امروزه بازرسي كالا (Inspection) به جز جدائي‌ناپذير پروسه واردات و صادرات تبديل شده است. گسترش اين موضوع در سطح جهاني تا حدي بوده كه از بازرسي كالا به عنوان يكي از مراحل پيچيده و كاملاً تخصصي بازرگاني ياد شود.
در اين راستا كميته جهاني استاندارد (ايزو) به منظور تسهيل اين امر، اقدام به تدوين دستورالعمل‌هايي در زمينه بازرسي كالا نموده كه در حال حاضر اين استانداردها مرجع و منبع كشورهاي مختلف جهان در بحث بازرسي كالا شده است.
نقش شركت‌هاي بازرسي كالا در تجارت بين‌المللي
اهميت بازرسي كالا و تخصصي شدن آن سبب شد تا شاهد پديد آمدن شركت‌هاي بازرسي كالاي زيادي در سطح جهان باشيم.
مهم‌ترين وظيفه يك شركت بازرسي كالا، بررسي و كنترل كالاي موردنظر و نيز صحت انجام معامله است. ازآنجايي‌كه بازرسي كالا به شيوه‌هاي گوناگون و در مراحل مختلف قابل انجام است، بازرسان اين شركت‌ها بر اساس توافق صورت گرفته بين خريدار (واردكننده كالا) و فروشنده (صادركننده كالا) به كنترل و نظارت بر روند ساخت، يا بررسي نهايي محموله و اسناد فني توليد قبل از بارگيري و يا آزمايش و نمونه‌برداري از كالا جهت انطباق محصول با متن قرارداد و صدور گواهينامههاي لازم مي‌پردازند.
مهم‌ترين وظايف شركت‌هاي بازرسي كالا
– بررسي صلاحيت و توانايي‌هاي كيفي صادركننده (فروشنده كالا)
– بررسي كالا جهت تطابق كيفيت آن با سفارش صورت گرفته
– ارزيابي كميت كالا و تائيد ميزان سفارش شده
– بررسي سال ساخت كالا و اطمينان از نو يا مستعمل بودن آن
– تائيد محل توليد يا كشور سازنده كالا
– بررسي نحوه بسته‌بندي و تائيد آن
– تائيد وسيله حمل
انواع بازرسي‌ها و ارزيابي انطباقي شركت‌هاي بازرسي كالا
شركت‌هاي بازرسي كالا پس از توافق با طرف قرارداد، طبق درخواست مشتري به كنترل و ارزيابي كالاي موردنظر مي‌پردازند. اين بازرسي‌ها به طور معمول به يكي از ۳ روش زير انجام مي‌گيرد:
۱. بازرسي فيزيكي و چشمي
۲. بازرسي فيزيكي و چشمي به همراه بررسي اسناد
۳. بازرسي فيزيكي و چشمي همراه با نمونه‌برداري و آزمايش
همچنين بر اساس زمان بازرسي و اين‌كه در چه مرحله‌اي ارزيابي صورت گيرد، بازرسي كالا را مي‌توان به ۵ نوع زير دسته‌بندي نمود:
۱. بازرسي قبل از حمل PSI (Pre-Shipment Inspection)
۲. بازرسي در حين توليد
۳. بازرسي در مقصد
۴. بازرسي داخلي
۵. انطباق با استاندارد
انواع گواهينامههاي صادره شركت‌هاي بازرسي كالا
شركت‌هاي بازرسي كالا پس از بررسي و ارزيابي كالا و انطباق آن با خواسته‌هاي مشتري اقدام به صدور گواهي‌نامه و تائيديه‌هاي گوناگون مي‌نمايد كه مهم‌ترين آن عبارت‌اند از:
۱. گواهي بازرسي كالا (كيفي و كمي) يا COI (Certificate Of Inspection)
۲. گواهي بازرسي قبل از حمل يا PSI (Pre Shipment Inspection)
۳. گواهي بازرسي ظاهري يا VIC (Visual Inspection Certificate)
۴. گواهي مؤيد نامه (CI (Certificate of Letter
۵. گواهي تعيين ارزش PVC (Peice Value Certificate)
۶. گواهي رضايت‌مندي مشتري CSC (Customer Satisfaction Certificate)
۷. گواهي بازرسي ماهوي كالا SIC (Standard Industrial Classification)
۸. گواهي راه‌اندازي CC (Commissioning Certificate)
۹. گواهي بسته‌بندي (PL (Packing List
۱۰. گواهي‌هاي آزمايشگاهي (TR (Test Report
۱۱. گواهي انطباق كيفيت كالا VOC (Verification Of Conformity)
شركت‌هاي بازرسي كالا در ايران
موسسه استاندارد ايران به منظور جلوگيري از ورود كالاهاي نامرغوب به داخل كشور، خروج كالاهاي بي‌كيفيت از كشور و نيز افزايش كيفي توليدات داخلي اقدام به تدوين ضوابطي سخت‌گيرانه نموده كه رعايت آن‌ها اجباري است.
در گذشته دريافت گواهي استاندارد تنها از طريق موسسه امكان‌پذير بود. ليكن به تازگي اين موسسه با همكاري شركت‌هاي بازرسي كالاي مستقل، صدور گواهي‌نامه استاندارد را به اين شركت‌ها واگذار كرده است.
نحوه دريافت گواهي استاندارد از شركت‌هاي بازرسي كالا
طبق شرايط جديد، واردكنندگان كالا مي‌توانند پيش از صدور اسناد ثبت سفارش كالاي خود، مراحل ابتدايي دريافت گواهي استاندارد را از طريق شركت‌هاي بازرسي كالا سپري نمايند تا پس از وارد شدن كالا به كشور، تشريفات ترخيص كالا در زمان كوتاه‌تري سپري گردد. جهت اين كار بايد مراحل زير سپري شود:
مراحل دريافت گواهي استاندارد از طريق شركت‌هاي بازرسي كالا
۱. دريافت ايران كد
۲. عقد قرارداد با شركت بازرسي كالا به منظور دريافت گواهي استاندارد
۳. ارائه اطلاعات مربوط به كالا نظير برگه نتايج آزمون، كاتالوگ، مشخصات فني كالا يا در صورت امكان نمونه كالا و يا گواهي ساخت كالا با استانداردهاي مورد تائيد موسسه استاندارد ايران به شركت بازرسي كالا
۴. بررسي و تائيد اسناد توسط شركت بازرسي كالا و اعلام موافقت خود از طريق سامانه ثبت سفارش به منظور ادامه مراحل صدور اسناد ثبت سفارش
۵. ورود كالا توسط واردكننده به كشور
۶. بررسي اسناد و نمونه كالاي وارد شده توسط بازرسان شركت‌هاي بازرسي كالا
۷. ترخيص كالا از گمرك در صورت تائيد كالا توسط شركت بازرسي كالا و انطباق كالا با مدارك قبلي
فهرست استانداردهاي مورد تائيد موسسه استاندارد ايران
۱. استانداردهاي ملي ايران كالا (ISIRI)
۲. استانداردهاي كشورهاي اروپايي (EN) شامل:
NSAI, SFS, SIS, DS, ON, IBN, IPQ, NNI, UNI, AFNOR, DIN, BSI, DINEN, BSEN
۳. استاندارهاي بين‌المللي كالا شامل: ISO, EC, ITU, CODEX
۴. استاندارهاي كشورهاي آمريكاي شمالي شامل: ANSI, ASME, ASTM, UL, API, AGI
۵. استانداردهاي كشور ژاپن JIS
بازاريابي تلفني