كانتينر (Container) كه معادل فارسي آن بارگُنج است، جعبهاي فلزي بوده كه در آن بار چيده شده تا توسط وسايل نقليه مانند قطار، كشتي، هواپيما و يا كاميون به مكان مورد نظر برده شود. البته گاهي به كاميونهاي حملكننده آن نيز كانتينر گفته ميشود. در كل به حملونقلي كه در آن از كانتينر استفاده ميشود بارگنجبري (Containerization) ميگويند كه سامانهاي چند گانه (intermodal) جهت حملونقل كالا است. بدين معنا كه در اين سامانه تعدادي ايستگاه به نام ايستگاههاي چندگانه وجود دارد كه در آنجا شيوه ترابري تعويض ميشود. در ادامه با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه باشيد.
جنس كانتينر
در اوايل پيدايش كانتينرها از نوع چوب بودند طوري كه هنوز هم نمونههاي از اين جنس موجود است. اما رفتهرفته براي ساخت كانتينر از آهن استفاده شد. پس از روي كار آمدن فايبرگلاس، كانتينرهايي با اين جنس نيز توليد شد كه داراي مقاومت زياد و در عين حال وزن پايين هستند. اخيرا كانتينر آلومينيومي نيز ساخته ميشود كه آنها نيز سبك و مقاوم هستند.
ابعاد كانتينرهاي استاندارد
سازمان بينالمللي استانداردسازي (ايزو) براي كانتينرها استاندارد ۶۳۴۶ جهت كدگذاري و شناسايي كانتينرها معرفي كرده است كه در اندازه، وزن، جنس بدنه، حالات فيزيكي، حداقل اندازههاي درب و پنجرهها و فضاهاي داخلي مشخص شدهاند. مثلاً طبق اين استاندارد ابعاد يك كانتينر بايد داراي طول ۶ و ۱۲ متر در عرض ۲.۵ متر باشد.
در بارگنجبري از كانتينرهاي داراي استاندارد ايزو استفاده ميگردد. زيرا كه اين نوع كانتينر هستند كه ميتوان از آنها در بارگيري واگن، كشتي يا كاميون استفاده نمود.
در بازار و صنعت حملونقل كانتينرها با ابعاد ۲۰ و ۴۰ فوت فراواني بيشتري دارند.
دلايل كاربرد كانتينر در بازرگاني
كانتينرها امروزه بخش جدائيناپذير صنعت حملونقل داخلي و بينالمللي محسوب ميشود و با توجه به انواع گسترده آن ميتوان از آنها در جابهجايي محمولههاي مختلف استفاده كرد. دلايل زيادي براي اين كاربرد گسترده وجود دارد كه مهمترين آنها شامل موارد زير است:
– حفاظت از محموله در برابر آفتاب، باران و ديگر بلاياي طبيعي
– ايمني بالا و حفاظت از محموله در راه در برابر سرقت
– سهولت در بارگيري و تخليه محموله
– سهولت در دستهبندي يا صفافي كانتينر در كشتي يا محوطه
– بارشماري آسانتر
– استفاده بهينه از تمام فضاي انبار يا كشتي
– صرفهجويي در زمان
– كاهش هزينهها
– امكان استفاده از تسهيلات تأسيسات بندري
انواع كانتينرها
همانطور كه اشاره شد كانتينرها انواع مختلفي دارند كه براي بر اساس نوع محموله يكي از آنها مورد استفاده قرار ميگيرد. بنابراين كاربر ميتوان درخواست يكي نوع كانتينر با ويژگي مشخصي را دهد كه اغلب موارد زير هستند:
– كانتينر جهت مصارف عمومي نظير انبار كردن لوازم غيرضروري اما مهم
– كانتينر داراي يخچال
– كانتينر با عايقبندي مناسب
– كانتينر مناسب حملونقل حبوبات، مواد شيميايي و غيره مجهز به دو دريچه در بالا و پايين جهت تخليه و بارگيري مواد
– كانتينر مجهز به مخزن
– كانتينر داراي حفاظهاي داخلي براي جلوگيري از آسيبديدگي جهت حمل خودروهاي وارداتي
– كانتينر با درجه ويژه از جنسهاي نظير آهن – آلومينيوم و يا پلاستيك فايبرگلاس فشرده
بر اين اساس انواع كانتينرهاي زير ساخته ميشود كه در ادامه برخي از آنها توضيح داده خواهد شد.
۱. كانتينر كالاي خشك(نرمال) (Normal Container)
۲.كانتينر يخچال دار(مجهز به سيستم خنككننده) (Refrigerator Container Reefer)
۳. كانتينر عايقبندي شده( Insulate Container)
۴. كانتينر حرارتي(Heated Container )
۵. كانتينر رو باز (Open top Container)
۶. كانتينر پهلو باز(Open side Container)
۷. كانتينر رو و پهلو باز(Open top-open side Container)
۸. كانتينر مخزن دار(Tank Container)
۹. كانتينر تهويه دار (Ventilate Container)
۱۰. كانتينر تاشو
۱۱. كانتينر مخصوص حمل گاز فشرده
۱۲. كانتينر سوپر رك (Super Ruck Container)
۱۳. كانتينر حمل كالاي متفرقه (General cargo container)
۱۴. كانتينر مخصوص حمل كالاي فله (Bulk cargo containers)
۱۵. كانتينر كفي (Platform Container)
۱۶. كانتينر حمل مايعات
كانتينر كالاي خشك
اين نوع كانتينر معمولترين و پركاربردترين كانتينر به شمار ميآيد. همانطور كه از نام آن مشخص است جهت حملونقل هر نوع كالاي خشك ميتوان از اين مدل استفاده نمود.
كانتينر يخچال دار
اين نوع كانتينر داراي ديواره و جنسي دوجداره است كه در آن از يك سيستم خنككننده متحرك و يا ثابت استفاده ميگردد و براي حملونقل محمولههايي فاسدشدني نظير مواد غذايي كاربرد فراواني دارد. جهت خنك كردن كانتينر شيوههاي مختلفي مانند استفاده از گاز يا مايع خنككننده مورد استفاده قرار ميگيرد. هر چند روش مايع خنككننده گرانتر بوده و كاربرد كمتري دارد.
كانتينر رو باز
اين نوع كانتينر داراي ديوارهاي از جنس استيل موجدار و كف چوبي است اما سقف فلزي نداشته و به جاي آن از يك نمونه پارچه كرباسي براي پوشش مورد استفاده قرار ميگيرد. كانتينر دو باز جهت حمل كالاهاي خشك ولي با بستهبندي نامشخص نظير شن، ماسه و يا حبوبات استفاده ميشود.
كانتينر پهلو باز
اين كانتينر درب آن از سمت يك يا دو طرف پهلوي باز ميشود و بيشتر براي محمولههاي بزرگي است كه امكان بارگيري طولي آنها وجود نداشته و توسط ليفتراك يا جرثقيل از بغل بارگيري ميگردند. از جمله مزيتهاي كانتينر پهلو باز را ميتوان در موارد زير خلاصه كرد:
– قابليت استفاده از حداكثر حجم كانتينر
– آسانتر شدن بارگيري و در كمترين زمان
– امكان قرارگيري كالاهاي over size در كانتينر
كانتينر تهويه دار
براي جلوگيري از فساد و خرابي برخي از محمولهها نياز است كه از كانتينرهاي تهويه دار استفاده شود. نمونه بارز آن قهوه و لوبيا است كه جهت حملونقل آن از اين نوع كانتينر به كار ميرود طوري كه كانتينر تهويه دار را كافي كانتينر (coffee container) نيز ميگويند.