امروزه در بيشتر قراردادها، تراكنش ها و معاملات الكترونيكي از امضاي الكترونيكي استفاده مي شود. اين امضا مي تواند در حكم كارت ملي، شناسنامه و يا ديگر اسنادي كه ضامن صحت قرارداد مورد نظر است، عمل كند و از طريق آن بررسي سنديت متون الكترونيكي و همچنين پيگيري اسناد امكان پذير است. مسئولين كشور اعلام كرده اند كه قرار است در مهرماه امسال شاهد تجهيز عمليات مختلف سامانه جامع تجارت به امضاي الكترونيك باشيم، بنابراين موضوع امضاي الكترونيكي بيش از گذشته به ويژه براي فعالان حوزه تجارت اهميت پيدا كرده است. در اين مقاله قصد داريم اطلاعات كاملي را در خصوص امضاي الكترونيكي در اختيار شما عزيزان قرار دهيم. همچنان با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه باشيد تا نگاهي بر قانون كپي رايت يا حق تكثير باندازيم.
امضاي الكترونيكي چيست؟
به هر نوع علامتي كه به طور منظم و يا به طريق منطقي، به داده پيام متصل شده باشد و جهت شناسايي امضاء كننده ي داده پيام مورد استفاده قرار گيرد، امضاي الكترونيكي گفته مي شود.
-
انواع امضاي الكترونيكي
هر كدام از روش هاي به كار گرفته شده براي انجام امضاي الكترونيك داراي ضريب امنيت و كاربرد مخصوص به خود است. در اينجا به انواع آن اشاره خواهيم كرد.
گذرواژهها: يكي از ساده ترين و رايج ترين انواع امضاي الكترونيك به كار بردن يك گذرواژه ي منحصر به فرد با استفاده از يك شماره هويت شخصي در انتهاي اسناد است كه البته امنيت بسيار پاييني دارد و به راحتي به سرقت ميرود.
امضاي بيت مپ: در اين روش از اسكن امضاي دستنويس فرد بر روي كاغذ استفاده مي شود و سپس فرد مي تواند اسكن اين امضا را در هر داده پيامي خود ضميمه كند.
قلم نوري: در اين نوع از امضاي ديجيتال فرد با استفاده از قلم نوري بر روي يك صفحه مخصوص ديجيتالي امضا ميكند، سپس همان امضاء بر روي نمايشگر رايانه نشان داده مي شود و مي توان از آن به عنوان امضاي الكترونيك استفاده كرد. البته گفته مي شود اين روش از امنيت بالايي برخوردار نيست و امكان جعل آن وجود دارد.
امضاي بيومتريك: در اين روش از ويژگي هاي فردي نظير نحوۀ انجام امضاي دستنويس و يا اثرانگشت، امضاي بيومتريك حاصل مي گردد. اما اين روش عليرغم منحصر به فرد بودن، ممكن است با افزايش سن افراد، بيماري و … دچار اشتباه شود.
امضاي ديجيتال: بهترين، پيشرفتهترين و پركاربردترين نوع از امضاهاي الكترونيك، امضاي ديجيتال است كه از امنيت بالايي برخوردار بوده و بنابراين اكثر قانونگذاران از جمله قانونگذاران تجارت الكترونيك ايران نيز، اين شيوه امضا را پذيرفته اند. در ادامه در خصوص امضاي ديجيتال بيشتر توضيح خواهيم داد.
امضاي ديجيتال چيست؟
گواهي امضاي ديجيتال در واقع نوعي از سند الكترونيكي امضاء شده است كه براي يك فرد و يا يك سازمان صادر مي گردد و از طريق اطلاعات آن شناسايي دارنده گواهي و برقراري ارتباط امن با وي، امكان پذير است. اين گواهي الكترونيكي براي افراد حقيقي يا حقوقي، سازمانها، مؤسسات يا شركت ها و يا مؤلفههاي سختافزاري و نرمافزاري صادر مي گردد. در اين گواهي همچنين اطلاعاتي نظير علت صادر شدن گواهي، ميزان اطمينان از صادر كننده گواهي و مدت زمان اعتبار آن درج شده است. در اين امضا با استفاده از الگوريتم هاي رمزنگاري (متقارن، نامتقارن و توابع hash) و همچنين فناوري زيرساخت كليد عمومي، فعاليتها و مشخصههاي فيزيكي امضاء از قبيل ترتيب حركت، ميزان فشار دست و سرعت حركت اندازه گيري و تحليل شده و به اين ترتيب امضاي منحصر به فردي براي هر شخص صادر مي گردد. در بخش زير به ويژگي هاي هر يك از الگوريتم هاي امضاي ديجيتال مي پردازيم.
الگوريتم متقارن
در اين روش، رمزنگاري و رمزگشايي پيغام با استفاده از يك كليد مشترك صورت مي گيرد و فرستنده و گيرنده بايد يك رمز مشترك داشته باشند كه آن كليد است. الگوريتم متقارن اصولا به منظور رمزگذاري حجم زيادي از اطلاعات استفاده ميشود.
الگوريتم نامتقارن
در اين روش از دو كليد (كليد عمومي و كليد خصوصي) استفاده مي گردد كه يك كليد جهت رمزنگاري و ديگري جهت رمزگشايي است.
الگوريتم توابع hash
در اين روش از كليد استفاده اي نمي شود و عمل رمزگذاري تنها به صورت يكطرفه و بر روي اطلاعات انجام ميشود. اين تابع همانند اثرانگشت شخص عمل مي كند.
شما مي توانيد از طريق آدرس http://www.mocca.ir گواهيهاي مورد نياز خود را دريافت و نصب نماييد. همچنين مي توانيد از همين سايت فهرست گواهي هاي باطل شده (CRL) را ذخيره و نصب نماييد.
-
تجهيز عمليات مختلف سامانه جامع تجارت به امضاي الكترونيك
در حال حاضر فعاليت مركز توسعه تجارت الكترونيكي كشور شامل سه بخش تجارت الكترونيك، دولت الكترونيك و گواهي الكترونيك مي شود. سامانه جامع تجارت و سامانه تداركات الكترونيكي از جمله محورهايي است كه به منظور توسعه دولت الكترونيك مد نظر مي باشد. به اين صورت كه فرايندهاي مناقصه دولت از ابتدا تا انتها و همچنين انواع معاملات، مجهز به امضاي الكترونيكي ميشود. به كارگيري امضاي الكترونيك و تسهيل فرايندهاي امضاي همراه نيز از زيرمجموعه هاي گواهي الكترونيكي محسوب مي شود.
با توجه به اين كه اكثر فعاليتهاي اداري و مالي دولت به صورت كاغذي انجام ميشود كه هم منجر به مصرف بالاي كاغذ شده و هم سرعت عملكرد دولت را كاهش داده است، مركز توسعه تجارت الكترونيكي در راه حذف كاغذ و مجهز كردن اسناد مالي و اداري به امضاي الكترونيك پيش قدم شده است.
علاوه بر اين روزانه در حدود ۱۱۰ هزار بارنامه صادر ميشود كه به زودي سامانه بارنامه برخط با امضاي الكترونيكي رونمايي خواهد شد و هم اكنون مصوبات آن در وزارت اقتصاد و راه انجام شده است. به اين ترتيب بازرگانان گرامي به منظور فعاليت در سامانه جامع تجارت ملزم هستند تا براي اخذ امضاي الكترونيكي اقدام نمايند.
-
مجهز شدن ثبت سفارش به امضاي الكترونيكي
در مهرماه امسال از سامانه جامع تجارت رونمايي شده و ثبت سفارش به امضاي الكترونيك مجهز مي گردد. مركز توسعه تجارت الكترونيكي، مديريت سامانه ثبت سفارش كشور را بر عهده دارد و يكي از اصليترين حوزههايي كه در اين مركز در حال پيگيري است، راهاندازي امضاي الكترونيك است. از آذرماه ۱۳۹۷ كه مديريت سامانه ثبت سفارش به اين مركز سپرده شد، مشكلات و آسيب هاي موجود در آن شناسايي شده و كاربري سامانه ارتقا يافت، به طوري كه ۱۶ فرآيند جديد به اين سامانه اضافه گرديده است. اين مركز همچنين با انجام اقداماتي براي بهبود در لايه امنيت سامانه و افزودن لايههاي نظارتي بيشتر به سامانه، امكان ذخيره برخط دادهها را فراهم آورده است كه بر همين اساس مي توان داده اصلي را با داده دستكاري شده مقايسه كرد و به اين ترتيب احتمال بروز خطا نيز به حداقل رسيده است.