برات از ديدگاه حقوق تجارت، به منزله قرارداد نيست بلكه در معاملات بازرگاني به جاي پول رد و ميشود و بر طبق آن صادركننده برات به واسطه دستور ميدهد در زماني مشخص مبلغ معيني را به دارنده برات واريز و يا حواله نمايد. در بحث واردات كالا و خريد به شيوه برات اسنادي يك سري شرايط و ضوابط وجود دارد و تنها با رعايت و انجام آنها استفاده از اين روش در معاملات بينالمللي معتبر خواهد بود كه در ادامه ابتدا به انواع برات و شرايط صدور آن پرداخته شده، سپس نحوه خريد به اين شيوه گفته خواهد شد.
همچنان با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه باشيد.
چگونگي خريد به روش برات اسنادي
اين روش جديد تجارت برونمرزي، دريافت و پرداخت ارز توسط بانك صورت ميگيرد. در حالت كلي فروشنده اسناد حمل كالا را به بانك خود و بعد به بانك كشور خريدار تحويل ميدهد. بانك فروشنده ابتدا تعداد اسناد دريافتي را با اسناد اعلام شده مطابقت و بررسي مينمايد. چنانچه مشكلي وجود نداشت اسناد را براي بانك خريدار كالا ميفرستد. در آنجا طبق يكي از روشهاي وصولي تحويل اسناد در مقابل پرداخت، تحويل اسناد در مقابل قبولي و نيز تحويل اسناد در مقابل اخذ تعهد از خريدار كه فروشنده درخواست ميكند، بانك خريدار مبلغ موردنظر را براي او حواله مينمايد.
انواع برات اسنادي
برات اسنادي را از دو ديدگاه مختلف ميتوان دستهبندي كرد. اول از نظر زمان پرداخت وجه به فروشنده كالا به دو گروه ديداري و مدتدار و از لحاظ تعهد و مسئوليت بانك نيز به دو گروه با تعهد و بدون تعهد بانك تقسيمبندي كرد.
بروات اسنادي ديداري
در اين نوع بروات كه به ارائه «اسناد به شرط دريافت» D/P يا (Document against Payment) نيز شهرت دارند، پس از تائيد و قبولي اسناد توسط بانك و يا خريدار، صد در صد مبلغ مورد نظر به فروشنده پرداخت ميگردد.
برات اسنادي مدتدار
اين نوع برات يوزانسي برخلاف نوع قبل از زمان قبول اسناد توسط بانك تا زمان پرداخت مبلغ، مدتي مشخص وجود دارد كه به بروات «ارائه اسناد به شرط قبولي» D/A يا (Document against Acceptance) نيز مشهور است.
برات اسنادي بدون تعهد بانك
چنانچه فروشنده و خريدار به يكديگر اعتماد كامل داشته باشند، خريدار پس از دريافت برات به همراه اسناد حمل كالا آنها را تائيد و قبول كرده و براي فروشنده ارسال مينمايد. سپس در زمان مشخص ميزان ارز موردنياز را تأمين و براي فروشنده ميفرستد. اين روش كه به «قبولي برات اسنادي توسط خريدار» و يا «برات بدون تعهد بانك» نيز شهرت دارد، بانك هيچگونه مسئوليتي در قبال عدم قبول برات ندارد و تنها به عنوان ابلاغ كننده براي براتگير خواهد بود.
برات اسنادي با تعهد بانكي
اين نوع برات با توجه به اعتباري كه واردكننده كالا نزد بانك دارد، بانك مسئوليت پرداخت مبلغ مشخص شده را در زمان سررسيد طبق شرايطي ميپذيرد. در برات تعهد بانكي كه به «برات با تضمين بانك» يا Bank Undertakingنيز مشهور هست، بنا بر صلاحديد بانك و وضعيت واردكننده از وي وثايقي جهت ضمانت دريافت ميگردد.
۱۱ مرحله ثبت سفارش به روش برات اسنادي
بنا بر آنچه گفته شد و مطابق با قوانين تجارت و بازرگاني كشور، واردكننده كالا جهت فرآيند ثبت سفارش و خريد كالا به روش برات اسنادي بايد مراحل زير را طي نمايند:
۱. دريافت كارت بازرگاني، پروفرما و مجوزهاي لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت
۲. مراجعه به شعبه ريالي بانك كارگزار خود
۳. درخواست ثبت سفارش براتي و تكميل فرمهاي زير
– فرم ثبت سفارش وزارت صنعت، معدن و تجارت
– پروفرما
– بيمهنامه و وصول حق بيمه
– فرم پذيرش بازرسي
– فرمهاي مرتبط با ثبت براتي
۴. پرداخت كارمزد ثبت سفارش به روش برات اسنادي به بانك و صدور مصوبه اركان اعتباري بانك
۵. بررسي شرايط و احراز صلاحيت واردكننده جهت تأمين ارز
۶. دريافت شماره ۸ رقمي ثبت سفارش برات اسنادي از بانك و درج آن در تمامي اسناد
۷. ارائه اسناد حمل به بانك جهت اقدام به وصول مطابق با دستور خريدار
۸. واريز كارمزد ظهر نويسي اسناد به بانك
۹. پرداخت حق تمبر مالياتي
۱۰. دريافت اسناد حمل از بانك پس از امضا و مهر شدن
۱۱. ارائه اسناد حمل به گمرك
قوانين و ضوابط ثبت سفارش واردات كالا به روش برات اسنادي
– طبق قوانين تجارت، جهت واردات كالا به روش برات اسنادي فقط در بانكها امكان ثبت برات وجود داشته تا شماره مرجع بانك مركزي به آن تعلق گيرد. واردكننده اين شماره را بايد به فروشنده خارجي اعلام كرده و از او بخواهد كه در تمامي اسناد حمل اين عدد درج گردد.
– در اين روش همراه با سند برات، اسناد كامل حمل شامل سياهه گواهي شده از طرف وزارت بازرگاني، گواهي مبدأ با تائيد اتاق بازرگاني محل، گواهي بازرسي كمي و كيفي كالا، بارنامه و ليست عدل بندي حتماً بايد ضميمه اسناد شده و توسط كارگزار خارجي دريافت شود. همچنين كالاي وارداتي بايد داراي استانداردهاي لازم بوده و رعايت آنها توسط خريدار با ارائه اسناد مربوطه نظير گواهي بازرسي كالاهاي مشمول استاندارد اجباري لازم و ضروري است.
– مدت اعتبار ثبت سفارش جهت ارائه اسناد حمل به بانك ۶ ماه است كه در صورت توافق با بانك امكان ۶ ماه تمديد نيز وجود دارد. همچنين واردكننده موظف است حداكثر ۳ ماه پس از تاريخ ظهر نويسي اسناد، پروانه ترخيص كالا از گمرك را به بانك تحويل دهد.
– در صورتي كه برات از نوع تعهد بانكي باشد، بانك موظف به دريافت وثيقههاي معتبر از خريدار خواهد بود.