در دنياي تجارت و بازرگاني بين‌المللي بيمه جايگاه ويژه‌اي دارد. در اين راستان طبق قوانين تجارت بين‌المللي در ايران، صدور بيمه در برخي موارد لازم و اجباري بوده و بدون داشتن بيمه، امكان ثبت سفارش واردات وجود ندارد. همچنين بيمه حملونقل يكي از مهم‌ترين و به نوعي اصلي‌ترين بيمه‌نامه در بازرگاني بوده كه انتخاب يكي از انواع آن از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار است كه در ادامه به نكات مهم بيمه‌نامه قراردادهاي تجاري و به خصوص بيمه حملونقل بين‌المللي اشاره مي‌نماييم.
بيمه قراردادهاي تجاري
در هنگام ثبت سفارش جهت واردات كالا به كشور، يكي از اسناد لازم و موردنياز بيمه‌نامه قراردادهاي تجاري است. درواقع طبق ماده ۷۰ قانون تأسيس بيمه مركزي و بيمه‌گري ايران چنانچه قرارداد خريد كالايي در داخل كشور بسته شده و يا براي آن اعتبار اسنادي در ايران افتتاح گشته باشد، بايد در يك شركت بيمه داخلي براي كالاي مذكور بيمه‌نامه صادر گردد. بنابراين مطابق اين قانون، واردكننده كالا بايد قبل از ارائه مدارك جهت درخواست ثبت سفارش و افتتاح اعتبار اسنادي در داخل بانك‌ها بايد به يكي از شعب بيمه مراجعه كرده و بيمه‌نامه كالاي وارداتي خود را دريافت نمايد. سپس آن را به همراه پيش‌فاكتور، كارت بازرگاني و ديگر اسناد لازم به بانك تحويل داده تا اعتبار اسنادي گشايش يابد.
بيمه حملونقل
پس از اتمام مراحل ثبت سفارش كالا، افتتاح اعتبار اسنادي و قرارداد با شركت حملونقل انتخابي، كالا بايد از كشور مبدأ به داخل كشور حمل شده و وارد كشور گردد. براي حمل كالا روش‌هاي مختلف هوايي، دريايي، زميني و يا تركيبي از آن‌ها وجود دارد كه بسته به شرايط يكي انتخاب مي‌گردد.
در اين راه، به دليل خطرات احتمالي در طول مسير و اتفاقات پيش‌بيني نشده مانند سيل، تصادف، زلزله و غيره، با توجه به نوع كالا و ميزان آسيب‌پذيري و حساسيت آن، با يك نوع از بيمه حملونقل كالاي موردنظر را پوشش مي‌دهيم.
در حقيقت بيمه حملونقل بيمه‌اي است كه با پرداخت هزينه‌اي معين، متعهد مي‌شود چنانچه در طول مسير به كالا آسيب وارد شد و يا از بين رفت، هزينه‌هاي خسارت وارده و جبران آن را متحمل شود. همچنين مي‌توان در بيمه حملونقل، خسارات و آسيب‌هاي وارده به شخص ثالث را نيز در نظر گرفت.
قرارداد بيمه حملونقل كالا
در بيشتر مواقع و به خصوص براي شركت‌هاي بازرگاني كه در طول سال چندين بار اقدام به واردات كالا مي‌نمايند، بيمه‌نامه‌هاي معمولي مانند بيمه باربري سخت و زمان‌بر بوده و چندان كاربردي نداشته و به‌جاي آن از روش قرارداد بيمه حملونقل كالا استفاده مي‌كنند. در اين روش، بين شركت بازرگاني و موسسه بيمه قراردادي منعقد و در آن شرايط و ميزان حق‌وحقوق دو طرف مشخص مي‌گردد. همچنين مدت قرارداد بيمه معمولاً طولاني و بيش از يك سال در نظر مي‌شود.
ازآن‌پس، طبق توافق صورت گرفته جهت صدور بيمه‌نامه، هر بار از قبل مشخصات بار و نحوه حمل آن و كليه اطلاعاتي را كه متغير بوده و در قرارداد ذكر نشده، به اطلاع شركت بيمه مي‌رسد تا بيمه‌نامه كالاي موردنظر را صادر نمايد.
انواع قرارداد بيمه حملونقل
قرارداد بيمه حملونقل براي كالاهايي كه حتماً از داخل كشور عبور مي‌كنند و با كالاهايي كه وارد مرز كشور نمي‌گردند، متفاوت است. همچنين در يك تقسيم‌بندي كلي‌تر دو نوع قرارداد بيمه حملونقل زير وجود دارد.
۱. قرارداد بيمه حملونقل عمومي كه پوشش و سرمايه مورد بيمه مشخص نبوده و گواهي بيمه صادر مي‌گردد.
۲. قرارداد بيمه حملونقل غيرعمومي كه در آن پوشش و سرمايه مورد بيمه تعيين شده و نيازي به صدور گواهي بيمه نيست اما بايد براي هر بار حمل كالا، گواهي حمل آن صادر شود.
انواع پوشش بيمه حملونقل
در هنگام عقد قرارداد بيمه با شركت بيمه، نوع پوشش جهت خسارت و يا از بين رفتن كامل محموله تعيين مي‌گردد كه به طور معمول يكي از سه حالت زير است. البته در برخي موارد خاص مانند مواد غذايي ممكن است پوشش بيمه متفاوت باشد.
پوشش كلوز A
اين نوع بيمه كامل‌ترين پوشش بيمه حملونقل است كه معمولاً براي محموله‌هايي با حساسيت و آسيب‌پذيري بالا، كاربرد دارد. بيمه موظف است تمام خسارات وارده به محموله را به‌جز در موارد استثنايي جبران كند.
پوشش كلوز B
اين نوع پوشش بيمه‌اي حد واسط كلوز A و C است. يعني به كاملي كلوز A نيست اما تمامي موارد تحت پوشش C و نيز خسارات ناشي از بخش‌هاي زير را جبران مي‌نمايد.
-زلزله
– آتش‌فشان
– صاعقه
– ورود آب به كشتي
– از بين رفتن كامل هر بسته كالا در كشتي يا به علت سقوط در هنگام بارگيري و يا هنگام تخليه از شناور
– افتادن محموله به دريا از روي عرشه
– عدم تحويل محموله
– دزدي يا دله‌دزدي
– سائيدگي، زنگ‌زدگي، نشست، شكست، لب‌پريدگي، كج شدن، خراشيدگي، ضربه ديدگي و خسارت ناشي از چنگك
– ريزش كسري
پوشش كلوز C
اين نوع بيمه دامنه پوشش بيمه محدودتر است و در آن شركت بيمه متعهد مي‌شود درازاي پرداخت درصدي خسارات را جبران كند. گاهي فقط در مواردي كه كالا به دست گيرنده نمي‌رسد، پوشش بيمه كلوز C استفاده مي‌شود كه به كلوز C با عدم تحويل مي‌گويند.
همچنين كلوز C خسارات ناشي از رسيدن محموله به دست گيرنده را تحت پوشش قرار نمي‌دهد كه به آن پوشش كلوز C بدون عدم تحويل مي‌گويند و فقط در موارد زير مي‌توان ادعاي خسارت كرد. همچنان با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه باشيد.
– آتش‌سوزي و يا انفجار
– به گل نشستن و زمين‌گير شدن، برخورد با كف دريا، غرق يا واژگون شدن كشتي يا شناور
– واژگون شدن يا خط خارج شدن وسيله حمل زميني
– تصادف يا برخورد كشتي با شناور يا وسيله حمل ديگر با هر جسم خارجي به غير از آب
– تخليه اضطراري كالا در بندر
– فدا كردن كالا در جريان خسارت عمومي
– به دريا انداختن كالا جهت سبك‌سازي كشتي
– زيان همگاني و هزينه‌هاي نجات
– مسئوليت مشترك در تصادف
شرط تلف كامل كالا
در تمام پوشش بيمه شرط تلف كامل كالا (Total Loss) به اين معنا است كه محموله در يك مرحله در اثر غرق شناور، سقوط هواپيما و يا آتش‌سوزي وسيله حمل كالا تلف و از بين برود.
استثنائات تحت پوشش بيمه
در تمام پوشش‌هاي بيمه از A تا C خيارات ناشي از مواردي زير تحت پوشش بيمه قرار نمي‌گيرند:
– اشعه يون‌ساز و آلودگي مواد راديواكتيو ناشي از هرگونه سوخت يا فضولات هسته‌اي
– عدم قبول ورود كالا از طرف بيمه‌گذار و يا ممانعت از ورود كالا توسط كشور واردكننده كالا
– سوء عمل آزادي بيمه‌گذار كه منجر به خسارت يا تلف مورد بيمه شده باشد
– نشست و ريزش عادي مورد بيمه و خطرات مشابه به آن‌ها مانند كسري عادي وزن و فرسودگي و پوسيدگي
– تلف، آسيب يا هزينه ناشي از ناكافي و نامناسب بودن بسته‌بندي يا آماده‌سازي مورد بيمه
– تلف، آسيب يا هزينه ناشي از عيب ذاتي يا ماهيت مورد بيمه
– تلف، آسيب يا هزينه ناشي از كاربرد هر نوع سلاح جنگي كه با انرژي، شكست هسته‌اي يا واكنش مشابه ديگر يا نيرو و ماده راديواكتيو كار كند
– عدم قابليت دريانوردي كشتي يا كرجي
– خطرات جنگ، اعتصاب، شورش، بلوا، تروريسم
ارزش‌گذاري بر روي محموله
براي تعيين ارزش كالايي كه قرار است بيمه شود، تمام عواملي را كه در قيمت نقش دارند نظير ارزش خود كالا، مبلغ كرايه حمل، هزينه‌هاي جانبي و سود احتمالي را محاسبه مي‌كنند. به طور معمول ارزش FOB كالا به اضافه ۲۰ درصد و ارزش C&F كالا به اضافه ۱۰ درصد را به عنوان ارزش كالا در نظر مي‌گيرند.
نكات مهم در بيمه قرارداد و حملونقل
– اساس قرارداد پيشنهاد بيمه بوده و قسمت جدائي‌ناپذير بيمه‌نامه است و در صورت بروز هرگونه اختلافي مابين بيمه‌گر و بيمه‌گذار، سندي معتبر قلمداد مي‌شود.
– بيمه‌گذار بايد در صورت گم‌شدن، عدم تحويل كامل كالا يا قسمتي از آن بايد به متصديان بندرها يا مقامات مربوطه مراجعه و گواهي كتبي عدم تحويل، مفقودي يا كسري دريافت نمايند. سپس اين گواهي را ظرف مدت يك هفته به بيمه‌گر تحويل دهد.
– بيمه‌گر موظف است پس از دريافت اسناد لازم، حداكثر طي مدت ۴ هفته خسارات وارده به محموله را پرداخت كند.
– بيمه‌گذار دو سال پس از تاريخ صدور بيمه‌نامه، فرصت دارد كالاي مورد بيمه را حمل كند. در غير اين صورت بيمه‌نامه اعتبار ندارد.
– بيمه‌گذار وظيفه دارد تمامي موارد مربوط به نقش اشخاص ثالث در ميزان خسارت را به بيمه‌گر گزارش دهد.
– فسخ قرارداد بيمه تنها مطابق با مندرجات و تعهداتي كه در هنگام عقد قرارداد توافق شده است، امكان‌پذير خواهد بود.
بازاريابي تلفني