در حوزه تجارت، تخلفات اقتصادي همواره جز جدايي ناپذير اين بخش بوده كه سبب غيرواقعي نشان دادن آمار تجارت در كشور گشته است. در اين راستا طي سال‌هاي اخير گمرك با اقداماتي گسترده و در تمامي ابعاد توانسته به ميزان چشمگيري از ميزان اين تخلفات بكاهد. هر چند هنوز به طور كامل از بين نرفته اما گمرك با فراهم سازي بستري مناسب بر پايه فناوري‌هاي مدرن اطلاعاتي و ارتباطي (ICT) موفق به كسب بهترين رتبه در مبارزه با قاچاق كالا و ارز شد كه خود دليلي محكم بر نتيجه بخش بودن اقدامات گمرك در كاهش تخلفات اقتصادي است. در ادامه به مهم‌ترين راهكارهاي گمرك براي جلوگيري از تخلفات تجاري اشاره شده است. با شركت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخيص كالا ، واردات كالا از چين ، واردات كالا از دبي و حمل هوايي و حمل دريايي كالا همراه شويد.
شاخص‌ترين راهكار گمرك در پيشگيري از تخلفات تجاري– جايگزيني پروانه‌هاي الكترونيكي به جاي پروانه كاغذي
پروانه‌هاي كاغذي گمرك كه به برگه سبز گمرك نيز مشهور است، پيش از الكترونيكي شدن گمرك به صورت كاغذي صادر مي‌شد كه امكان جعل آن را به آساني فراهم مي‌آورد. تا جايي كه دفاتري در بنادر تأسيس شده بود كه به شكلي كاملاً حرفه‌اي آن را جعل مي‌نمود. اما هم اكنون پس از راه‌اندازي سامانه گمرك، پروانه‌ها الكترونيكي شد كه امكان جعل نمودن آن را به صفر رساند.
علاوه بر اين تعداد اسناد گمركي جهت واردات و صادرات به ميزان قابل توجهي كاهش پيدا كرد. به طوري كه براي واردات به ۵ و براي صادرات به ۳ سند تقليل يافت.
– الكترونيكي نمودن استعلام محموله‌ها
آمارها حاكي از آن است كه روزانه به طور متوسط ۱۰۰۰۰ محموله توسط نيروي انتظامي جهت بررسي قاچاق از سامانه گمرك مورد استعلام قرار مي‌گيرد كه به صورت اتوماتيك در زماني ۲ الي ۳ دقيقه‌اي پاسخ داده مي‌شود. بي‌شك چنانچه اين تقاضاها به صورت دستي و از طريق نامه‌نگاري پاسخ داده مي‌شد براي هر يك زماني در حدود يك ماه مورد نياز بود.
– پنجره واحد تجاري
گمرك با راه‌اندازي پنجره واحد تجاري، امكان ارتباط كاملاً الكترونيكي گمرك با ۲۲ سازمان ديگر را مهيا ساخت تا از اين راه اطلاعات و مجوزهاي ترخيص به طور الكترونيكي و بدون دخالت انساني صادر گردد. پنجره واحد تجاري علاوه بر كاهش زمان صدور مجوزها، جعل اسناد و مجوزها را از ميان برداشت.
– امكان تبادل الكترونيكي اطلاعات با بانك مركزي
افتتاح پنجره واحد تجاري در گمرك اين امكان را فراهم كرد كه ارتباط الكترونيكي و به دور از هرگونه كاغذبازي بين گمرك و بانك مركزي برقرار گردد. با اين كار مديريت منابع ارزي در دوران كنوني تحريم‌ها بسيار آسان شده و اطلاعات كالاهاي ترخيصي از گمرك كه در از منابع ارزي جهت ترخيص آن‌ها استفاده شده، به صورت آنلاين و به روز در اختيار بانك مركزي قرار مي‌گيرد.
– وصل كردن الكترونيكي بارنامه به سامانه جامع گمرك
صدور الكترونيكي بارنامه و اظهارنامه به عنوان اصلي‌ترين سند گمرك در هنگام اظهار توسط شركت‌هاي حمل‌ونقل شرايطي را فراهم آورده كه كار بررسي و ارزيابي اسناد گمركي به طور خودكار و الكترونيكي انجام گيرد. اين امر علاوه بر حذف اسناد كاغذي و جلوگيري از تخلفات در موقع اظهار، از آنجايي كه شركت حمل‌ونقل مسئول هست، درصد تخلفات را به ميزان زيادي كاهش پيدا كرده است.
– كارشناسي متمركز (Expert Pool)
از جمله راهكارهاي نوين گمرك جهت جلوگيري از تخلفات تجاري، راه‌اندازي كارشناسي مجازي است. در اين طرح، اظهارنامه‌ها به صورت كاملاً تصادفي در اختيار كارشناسان در گمركات مختلف قرار مي‌گيرد و ارباب رجوع از اين انتخاب بي‌اطلاع است. با اين كار فساد اداري، مراجعات غيرضروري و خطاها بسيار كم خواهد شد.
– خريداري تجهيزات پيشرفته كنترلي
دستگاه ايكس ري كاميوني، از مهم‌ترين امكانات كنترلي پيشرفته در گمركات است كه امكان كنترل محموله در هنگام حركت را فراهم مي‌آورد. تعداد آن‌ها از ۷ دستگاه در دولت قبل به ۱۳ دستگاه در حال حاضر افزايش پيدا نموده و ۱۱ دستگاه فعال هست. طبق پيش‌بيني‌ها به زودي همه كانتينرهاي ورودي به بندر شهيد رجايي با دستگاه‌هاي ايكس ري گمرك از منابع خود تهيه نموده، تجهيز خواهند شد.
– ايجاد سامانه ثبت شناسه گوشي‌هاي وارداتي
به تازگي گمرك همه واردكنندگان گوشي‌هاي وارداتي را ملزم به ثبت اطلاعات شماره شناسه بين‌المللي (IMEI) در سامانه ثبت و دريافت شناسه گوشي نموده است تا از اين راه شناسايي گوشي‌هاي قاچاق به سادگي صورت پذيرد.
– صدور بيمه‌نامه الكترونيكي
در حال حاضر با گمرك الكترونيكي، تضمين‌ها و بن‌هاي بيمه‌اي نيز الكترونيكي شده و شركت‌هاي بيمه پس از گرفتن تضمين كلي از شركت، بر اساس ميزان اعتبار آن‌ها مي‌توانند بن بيمه‌اي صدر كنند و پس از هر بار صدور به طور خودكار مبلغ تضميني از حساب آن‌ها كاسته خواهد شد. همچنين در صورت كمبود اعتبار از شركت بيمه تقاضاي شارژ اعتبار داده شده كه چنانچه انجام نگيرد، از فعاليت شركت جلوگيري به عمل خواهد آمد.
جمع‌بندي
آنچه مسلم است اين كه مهم‌ترين و اصلي‌ترين راهكار گمرك براي جلوگيري از تخلفات تجاري، راه‌اندازي سامانه و الكترونيكي كردن تمامي بخش‌هاي خود هست. با اين كار درج و كنترل اطلاعات را به طور خودكار فراهم نموده كه بانك اطلاعاتي تجارت خارجي را ايجاد كرده است. رديابي كارت‌هاي بازرگاني يك بار مصرف، تبادل الكترونيكي با بنادر، صدور قبض انبار الكترونيكي، تله‌هاي الكترونيكي امكان مانيتورينگ محموله و نظارت و باز‌رسي هوشمند را سبب شده كه علاوه بر پيشگيري از خطاهاي انساني، ارتباط مؤثر و آنلايني را با ديگر سازمان‌ها از جمله بانك مركزي به وجود آورده است.
بازاريابي تلفني